SSD’lerde TRIM Komutu Nedir? Ne İşe Yarar?
20 Ocak 2014 Yusuf POLAT
Kategori: Teknoloji
İngilizce bir kelime olan TRIM, SSD kullananların ve SSD’ye terfi edeceklerin arasıra duyduğu ve karşılaştığı bir kelimedir. Kelime olarak anlamı düzeltmek, ayarlamak, derlemektir. Anlamına uygun bir görevi olan TRIM komutu, basitçe anlatırsak SSD’ler de dosya blokların düzenlenmesini sağlar.
SSD’lerde kullanılan TRIM komutunu detaylı olarak anlatmadan önce bir önceki nesil olan mekanik sürücülerdeki duruma da göz atar isek TRIM komutunun ne işe yaradığını daha kolay anlarız.
Mekanik sürücülerde yani bilgisayar sahibi olan her insanın kullandığı 5400, 7200 ve 10000 rpm dönüş hızına sahip harddiskler de veriler çok hızlı dönen metal plaka üzerine aynı şekilde çok hızlı hareket eden bir kafa yardımıyla kaydedilir. Metal plakalar üzerinde kaydedilen her bilginin mutlaka bir adresi vardır. Veriye ulaşmak için okuma/yazma kafası hdd üzerinde adresin kayıtlı olduğu bölüme, sonra da verinin plaka üzerindeki izine yönelir. Bu disklerde bir dosya sildiğiniz de dosya fiziksel olarak silinmez, sadece plaka üzerinde ki adresi siliniz. Kayıtlı adres olmayınca kafa veriye ulaşamadığı için izleri okumadan geçer. Yani silindiğini düşündüğümüz dosya diskte durmaktadır ve silinen ama diskte var olan verilerin üzerine tekrardan dosya yazılabilir durumdadır.
SSD’lerde ise silme işlemi mekanik disklerde ki gibi değildir. Silinen dosya gerçekten fiziksel olarak silinmiştir. Mekanik disklerde olduğu gibi silinen verinin üstüne tekrar veri yazılabilmesi için 4K büyüklüğünde ki blokların tamamen boş olması gerekir.
TRIM komutu tam bu esnada devreye giriyor. İşletim sistemi desteği ile bizim yani kullanıcıların hiçbir işlem yapmasına gerek kalmadan 4K boyutunda ki hücre bloklarını fiziksel olarak tamamen boşaltarak boş hücrelere veri yazılmasını sağlıyor. TRIM komutunun burada yaptığı işlem boş olan hücreleri bir araya getirerek tamamen boş 4K’lık alan yaratmaktır.
SSD’lerde bulunan Nand Flash yongaların içerisinde milyarlarca hücre yer alır ve bu hücrelerin bir yazma/silme ömrü vardır. TRIM komutu hücreler içinde ki kayıtlı verileri hücrelere eşit olarak dağıtarak ortalama 3000-8000 arası kayıt ömrü olan hücrelerin eşit zamanda aşınmasını da sağlar.
Toparlayacak olursak TRIM komutu bir yandan disk birleştirme işlemi gibi 4K’lık hücreleri blok halinde boş durumda tutmaya çalışırken aynı zamanda hücrelerin eşit oranda kullanılmasını sağlayarak aşınmanın eşit oranda olmasını sağlar.
TRIM komutu, söylenilenlerin aksine SSD’lerin ömrünü uzatmaz, hücrelerin aynı zamanda aşınmasını sağlar. Şuan piyasada ki güncel SSD’lerin günlük kullanımda ömrü 5-10 yıl arasıdır.
Bilgisayarınız da SSD kullanıyorsanız ve Windows 7, Windows 8 işletim sistemine sahip iseniz TRIM komutu Windows tarafından otomatik çalışmaktadır. Yapmanız gereken bişey yoktur.